2012 çулхи ака уйăхĕн 26-мĕшĕнче «Тăван чĕлхен кун-çул хевти» çавра сĕтел, «Чӑваш чӗлхин ӑнлантаруллӑ сӑмах кӗнекин» I томĕн хăтлавĕ пулчĕ

chvash-chlhi-hevti-programma-priglashenie.pdf [1.5 Mb] (cкачиваний: 70)

О проблемах национального языка – за круглым столом
26.04.2012
Сегодня председатель Комитета Государственного Совета Чувашской Республики по социальной политике и национальным вопросам Петр Краснов принял участие в круглом столе на тему „Проблемы витальности чувашского языка”.
«Чувашский язык и проблемы образования и общественной жизни», «Чувашский язык и проблемы культуры и права», «Чувашский язык, СМИ и Всемирная сеть» - эти темы привлекли на встречу, посвященную Дню Чувашского языка, депутов Государственного Совета, представителей министерств, общественных деятелей, представителей СМИ, работников учреждений образования и культуры Чувашской Республики.
Как и рассчитывали организаторы форума - Комитет по социальной политике и национальным вопросам Государственного Совета Чувашской Республики Министерство образования и молодежной политики Чувашской Республики Министерство культуры, по делам национальностей, информационной политики и архивного дела Чувашской Республики Чувашский государственный институт гуманитарных наук, Чувашский национальный конгресс, дискуссия получилась живой и интересной.
Также в рамках круглого стола состоялась презентация первого тома Толкового словаря Чувашского языка.


Пресс-служба Государственного Совета
Чувашской Республики
Ссылка:
О проблемах национального языка – за круглым столом


Паян, акан 26-мĕшĕнче, Чăваш патшалăх гуманитари ăслăлăхĕсен институтĕнче Чăваш чĕлхи кунне халалласа «Тăван чĕлхен кун-çул хевти» çавра сĕтел иртрĕ, ăна институт директорĕ Ю.Н. Исаев ертсе пычĕ.

10 сехетре пуçланнă ĕçлĕ калаçу тăватă сехет тăсăлчĕ. Тĕрлĕ çынсем тухса калаçрĕç — министерствăсенчен килнисем те, ăсчахсемпе çыравçăсем те, чăвашлăх шăпишĕн пăшăрханакан уйрăм çынсем те. Çакăн пек сĕнӳсем пачĕç:
• Ача пахчисенче чăвашла вĕренти кирлĕ. Çавăн пекех ача пахчисенче тăван культурăпа паллаштарма пултаракан «асанне» пулмалла (тутарсен опытне шута илсе).
• Чăваш Республикинче пурăнакан кашни çыннăн кирек хăш организацире те икĕ патшалăх чĕлхипе пĕр шайра усă курма майсем пулмалла.
• Чăваш Республикин чĕлхе службине туса хумалла; куçару ĕçĕпе пулăшмалла (тӳлевсĕр).
• Чăваш халăхне упраса хăварас тĕлĕшпе тĕллевлĕ Программа хатĕрлесе йышăнмалла.
• Чăваш Республикин патшалăх чĕлхисене пĕр тан шайра усă курмалли 10-20 çуллăх ĕç планĕ палăртмалла.
• Тӳре-шарасене халăхпа чăвашла ытларах калаçма сĕнмелле.
• Чăваш чĕлхине май пур таран пур сферăна та кĕртме тăрăшмалла — интернета, телекурава, компьютера т.ыт.
• Наци политикине йышăнмалла. Министерство шайĕнче наци политикишĕн яваплă орган пулмалла (Удмурти, Мордови тĕслĕхĕпе).
• Чĕлхе сакунне пурнăçлама уйăракан укçана грант мелĕпе валеçмелле.
• Чăваш чĕлхине вĕренмелли хальхи методикăпа çырнă кĕнеке кирлĕ. Ăна ăмăрту ирттерсе хатĕрлемелле, укçине темиçе çĕр пинран сахал мар уйăрмалла.
• Наци культурине аталантарма пултаракансене ятарласа вĕрентсе çитĕнтермелле.
• «Чăваш Ен» телерадиокомпани çумĕнче радиора тата инçекуравра ĕçлеме пултаракансене вĕрентекен шкул уçмалла.
• Чăваш радионе анлăрах сармалла — ăна Шупашкарта та, ялта та итлеме çăмăл майсем пулмалла.
• «Тăван Ен культурине» шкулта тивĕçлĕ шайра вĕрентмелле.
• Шкулсенче чăваш чĕлхин сехечĕсене вырăс чĕлхи сехечĕсем таран çитерме тăрăшмалла.
• Чăваш культурипе чăвашла пĕлекенсене кăна мар, вырăсланнă чăвашсене те паллаштармалла, ун валли майсем тумалла (вырăсла тухакан хаçат-журналсенче чăвашлăх темине ытларах çĕклемелле).
• Чăваш Элтеперĕн чăваш халăхĕ çине таянса ĕçлемелле — вара хăйне те çăмăл пулĕ, сумĕ те ӳсĕ.

Чăваш халăх сайчĕ
Каçă:
«Тăван чĕлхен кун-çул хевти» çавра сĕтел иртрĕ

































































































































































2012 çулхи ака уйăхĕн 26-мĕшĕнче Чăваш патшалăх гуманитари ăслăлăхĕсен институтĕнче Чăваш чĕлхи кунне халалласа «Тăван чĕлхен кун-çул хевти» ятпа çавра сĕтел иртет. Унта чăваш халăхĕн чĕлхипе культурине упраса аталантарассипе çыхăннă çивĕч ыйтусене сÿтсе явма палăртнă. Тĕп вырăнта ĕçлĕ калаçу, уçăмлă та мал курăмлă сĕнÿсем пуласса шанатпăр.
Çавра сĕтел умĕн нумай томлă «Чӑваш чӗлхин ӑнлантаруллӑ сӑмах кӗнекин» тин çеç тухнă I томĕн хăтлавĕ пулать.
Сире вулав залĕнче 10 сехетре кĕтетпĕр.


Исаев Юрий Николаевич, Чăваш патшалăх гуманитари ăслăлăхĕсен институчĕн директорĕ.
Комиссаров Валерий Петрович, Чăваш кĕнеке издательствин директорĕ.
Егоров Николай Иванович, Чăваш патшалăх гуманитари ăслăлăхĕсен институчĕн чĕлхе пĕлĕвĕ пайĕн пуçлăхĕ.
Желтов Михаил Павлович, И.Н. Ульянов ячĕллĕ Чăваш патшалăх университечĕн профессорĕ.
Лисина Ева Николаевна, çыравçă, куçаруçă.
Дегтярёв Геннадий Анатольевич, «Чăваш чĕлхин ăнлантаруллă сăмах кĕнекин» авторсен ушкăнĕн ертÿçи.


Исаев Юрий Николаевич, Чăваш патшалăх гуманитари ăслăлăхĕсен институчĕн директорĕ.
Иванов Владимир Николаевич, Чăваш Республикин вĕренÿ тата çамрăксен политикин министрĕ.
Лизакова Роза Михайловна, Чăваш Республикин культура, националь-ноçсен ĕçĕсен, информаци политикипе архив ĕçĕн министрĕ.
Краснов Петр Степанович, Чăваш Республикин Патшалăх Канашĕн социаллă политика тата национальноçсен ыйтăвĕсен комитечĕн председателĕ.


Дегтярёв Геннадий Анатольевич, Чăваш патшалăх гуманитари ăслăлăхĕсен институчĕн чĕлхе пĕлĕвĕ пайĕн ертсе пыракан ăслăлăх ĕçтешĕ, Чăваш чĕлхин пĕрлехи комиссийĕн яваплă секретарĕ. Тăван чĕлхе аталанăвĕ: ÿсĕмсем, йывăрлăхсем, татса паман ыйтусем.
Андреева Евдокия Александровна, И.Я. Яковлев ячĕллĕ Чăваш патшалăх педагогика университечĕн чăваш филологи факультечĕн деканĕ. Чăваш чĕлхипе литератури специалисчĕсене хатĕрлесси.
Петров Леонид Порфирьевич, Чăваш патшалăх гуманитари ăслăлăхĕсен институчĕн ăслăлăх çыруçи. Тăван чĕлхе – тăван ялта.
Игнатьева Анисия Павловна, Шупашкарти 12-мĕш шкулăн чăваш чĕлхипе литературине вĕрентекенĕ, Шупашкар хулин чăваш чĕлхипе литератури вĕрентекенĕсен пĕрлĕхĕн ертÿçи. Чăваш чĕлхи вĕрентекенĕсем атте-анне чĕлхине мĕнле хăват кÿме пултараççĕ?
Яковлев Петр Яковлевич, Чăваш патшалăх культурăпа ÿнерсен институчĕн культура факультечĕн деканĕ. Чĕлхе кирлĕлĕхĕн принципĕ пирки.


Лукиянов Николай Егорович, Атăлпа Урал тăрăхĕнчи халăхсен ассамблейин координаторĕ. Чĕлхепе çыхăннă право аспекчĕсем.
Мукин Владимир Антонович, И.Н. Ульянов ячĕллĕ Чăваш патшалăх университечĕн доценчĕ, цивилизаци проблемисен лабораторийĕн пуçлăхĕ. Толерантлăх культури.
Блинов Александр Васильевич, «Ăнăçу чĕлхи» шкулăн коммерци директорĕ, «Хавал» чăваш халăх пĕрлешĕвĕн килĕштерÿ канашĕн пайташĕ; Кузнецов Александр Валерьянович, Чăваш патшалăх гуманитари ăслăлăхĕсен институчĕн чĕлхе пĕлĕвĕ пайĕн ăслăлăх аслă ĕçтешĕ, «Хавал» чăваш халăх пĕрлешĕвĕн килĕштерÿ канашĕн пайташĕ. Хулари лару-тăрура чăваш чĕлхине тĕрек кÿмелли çул-йĕр.
Эктор Алос и Фонт, Чăваш патшалăх гуманитари ăслăлăхĕсен институчĕн социологи пайĕн ăслăлăх ĕçтешĕ. Чăваш Республикинчи патшалăх чĕлхисем тата вĕсене пĕр шая çитермелли майсем.
Ерагин Евгений Евстафьевич, Чăваш халăх ăс-хакăлĕпе ÿнер академийĕн президенчĕ. Халăх йăли-йĕрки – тăван чĕлхене упракан вăй.


Абрамов Валентин Александрович, Чăваш наци конгресĕн вице-президенчĕ. Чăваш чĕлхи: официаллă шайра тата халăхра.
Андреев Владимир Юрьевич, Çĕрпÿ районĕнчи Михайловка тĕп шкулĕн директорĕ. Чăваш телевиденийĕнчи тăван чĕлхе вырăнĕ.
Леонтьев Алексей Петрович, «Хыпар» издательство çурчĕн» директорĕ – тĕп редакторĕ. Чăваш пичет кăларăмĕсем паян тата ыран.
Мукина Ираида Васильевна, И.Н. Ульянов ячĕллĕ Чăваш патшалăх университечĕн доценчĕ. МИХсем чăвашсен калаçу чĕлхине витĕм кÿни.
Плотников Николай Алексеевич, «Чăваш халăх сайчĕн» тĕп администраторĕ. «Чăваш халăх сайчĕ» тăван чĕлхене аталантарма витĕм кÿни.
Прокопьев Олег Иванович, Чăваш наци радиовĕн редакторĕ. Чăваш наци радиовĕ чĕлхепе культура ыйтăвĕсене çутатнин уйрăмлăхĕсем.

Çавра сĕтеле Патшалăх Канашĕн депутачĕсем, министерствăсен ĕçтешĕсем, общество хастарĕсем, массăллă информаци хатĕрĕсенче вăй хуракансем, вĕрентÿпе культура ĕçченĕсем хутшăнаççĕ.



Пирĕн адрес:
Чăваш патшалăх гуманитари ăслăлăхĕсен институчĕ (ЧПГĂИ)
Шупашкар хули, Мускав проспекчĕ, 29 çурт, 1 корпус. «Студентсен хули» чарăнăва çити 3, 4, 7, 12, 21 троллейбуссемпе, 1, 15, 23 автобуссемпе килмелле.

Тел./факс: 8(8352)450-005
Тел.: 8(8352)450-010, 8(8352)450-787
E-mail: human2000@уаndех.гu
Институт сайчĕ: www.chgign.ru